Achtergrondinformatie

Zie ook: www.oncoline.nl/pancreascarcinoom

Behandelingen adjuvant

Toelichting

Voor de patiënten die zich presenteren met een in opzet operabel adenocarcinoom van de alvleesklier (15-20% van de patiënten), is chirurgische resectie de standaardbehandeling.

Studies 

Voor een actueel overzicht van lopende studies zie:  onderzoekbijkanker.nl – Oncologisch Netwerk Friesland

Standaardbehandelingen

Folfirinox-modified

Toelichting

Nadat patiënten een resectie van pancreascarcinoom hebben gehad, komen zij in aanmerking voor adjuvante chemotherapie. Tot 2019 bestond deze behandeling uit gemcitabine, een milde vorm van chemotherapie (zie onder). Inmiddels werd aangetoond dat met combinatie chemotherapie een duidelijk betere overleving bereikt kan worden dan met gemcitabine (Conroy et al, N Engl J med 2018 dec: 2395-406). Deze behandeling is wel duidelijk zwaarder met een grotere kans op complicaties en is daarmee vooral geschikt voor vrij fitte patiënten.

Gemcitabine

Toelichting

Adjuvante chemotherapie geeft een significant betere (ziektevrije) overleving. Dit geldt voor zowel de 5FU-gebaseerde chemotherapie als voor gemcitabine. In vergelijkende studies werd een verschil in toxiciteit gevonden ten nadele van 5-FU (Neoptolemos et al., 2010), zodat gemcitabine wordt gezien als de standaard adjuvante chemotherapie (Oettle et al., 2007, Neuhaus et al,2008, Ueno et al., 2009).

Voor adjuvante chemoradiotherapie is tot op heden nog geen effect op overleving aangetoond.

Behandelingen palliatief

Toelichting

De meeste patiënten die zich presenteren met een adenocarcinoom van de alvleesklier presenteren zich met irresectabele ziekte en/of uitzaaiingen op afstand (>80%). Van de patiënten die een in opzet curatief traject hebben gevolgd zal 80-85% worden geconfronteerd met een recidief.

1^e lijns behandeling

Standaardbehandelingen

Folfirinox

Nab-Paclitaxel + gemcitabine

Toelichting

Voor patiënten die jonger zijn dan 76 jaar èn een goede PS hebben (0 of 1) èn waarbij tot. bili < 1,5x bovenwaarde van normaal, kan intensieve chemotherapie middels folfirinox worden overwogen. Bij deze categorie patiënten geeft folfirinox t.o.v. gemcitabine een significant langere mediane overleving (Conroy et al., 2011).

Voor patiënten die geen kandidaat zijn voor intensieve eerstelijns chemotherapie middels folfirinox, is gemcitabine een alternatief (Burris 3rd et al., 1997).

Hoewel de MPACT-trial (von Hoff et al., 2013) significante winst liet zien in mediane overleving van Nab-Paclitaxel t.o.v. gemcitabine, voldeed deze verbetering in eerste instantie niet aan de PASKWIL-criteria (negatief Commissie BOM-advies april 2014). Publicatie van de OS update van de MPACT-trial (Goldstein et al, 2015) heeft inmiddels geleidt tot een positief Commissie BOM-advies. Hierdoor ontstaat een effectief alternatief voor die patiënten die geen kandidaat zijn voor behandeling middels folfirinox.

2^e lijns behandeling

Studies 

Voor een actueel overzicht van lopende studies zie:  onderzoekbijkanker.nl – Oncologisch Netwerk Friesland.

Standaardbehandelingen

Er is geen standaard 2^e lijns behandeling

Toelichting

Er is geen standaard 2^e lijns behandeling.

Voor patiënten die falen na behandeling met folfirinox zijn er geen data beschikbaar over 2^e lijns behandeling. Potentiele optie is gemcitabine monotherapie bij patiënten met een persisterende goede PS (0 of 1).

Voor patiënten die falen na behandeling met gemcitabine laten zeer beperkte data geen duidelijke overlevingswinst zien van 2^e lijns opties t.o.v. best supportive care.

Bronnen

Burris 3rd, H.A., Moore, M.J., Andersen, J., Green, M.R., Rothenberg, M.L., et al, (1997). Improvements in survival and clinical benefits with gemcitabine as first-line therapy for patients with advanced pancreas cancer: a randomized trial, Journal of Clinical Oncology, 15, (6), 2403 – 2413.

Conroy T., Desseigne, F., Ychou, M., Bouche, O., Guimbaud, R., et al, (2011). FOLFIRINOX versus gemcitabine for metastatic pancreatic cancer, New England Journal of Medicine, 364, (19), 1817 -1825.

Goldstein, D., Hassan El-Maraghi, R., Hammel, P., Heinemann, V., Kunzman, V., et al, (2015). Nab-Paclitaxel plus gemcitabine for metastatic pancreatic cancer: Long term survival form a phase III trial, Journal of the National Cancer Institute, 107, (2), 1-10.

Neoptolemos, J.P., Stocken, D.D., Bassi, C., Ghaneh, P., Cunningham, D., et al, (2010), Adjuvant chemotherapy with fluorouracil plus folinic acid vs gemcitabine following pancreatic cancer resection, a randomized controlled trial, JAMA, 304, (10), 1073 – 1081.

Neuhaus, P., Riess, H., Post, K., Gellert, K., Ridwelski, H., et al, (2008). Conko-001 trial: final results of the randomized, prospective, multicenter phase III trial of adjuvant chemotherapy with gemcitabine versus observation in patients with resected pancretic cancer (PC), Journal of Clinical Oncology, 26, 156, 15S, May 20 suppl. Abstract).

Oettle, H., Hochhaus, A., Hartmann, J.T., Gellert, K., Ridwelski, K., et al, (2007). Adjuvant chemotherapy with gemcitabine and long-term outcomes among patients with resected pancreatic cancer, the CONKO-001 Randomized Trial, JAMA, 297, 267 – 277.

Ueno, H., Kosuge, T., Matsuyama, Y., Yamamoto, J., Nakao, A.et al, (2009). A randomised phase III trial comparing gemcitabine with surgery-only in patients with resected pancreatic cancer; Japanese study group of adjuvant therapy for pancreatic cancer, British Journal of Cancer, 101, 908 – 915.

Von Hoff D., Ervin, T., Arena, F.P., Chiorean, E.G., Infante, J., et al, (2013). Increased Survival in pancreatic cancer with nab-paclitaxel plus gemcitabine, New England Journal of Medicine, 369, (18), 1691 – 1703.